Programma 5. Sociaal domein

5.2 Maatwerkvoorzieningen

Jeugdwet
De ontwikkelingen die bij de voorjaarsrapportage zijn aangegeven zijn nog steeds van toepassing. Daarnaast wordt er gewerkt aan een raadsmemo over de ontwikkeling van de kosten ten aanzien van jeugdhulp.

• Landelijk niveau

De landelijke invulling en uitrol van de vastgestelde Hervormingsagenda Jeugd is nog onderhanden. We zijn in afwachting van de uitkomst van gesprekken tussen het kabinet en de VNG over de koers en op welke termijn de verschillende onderwerpen uit de Hervormingsagenda worden uitgerold. De recente Meicirculaire zet de toon voor een verschuiving in jeugdzorgfinanciering: gemeenten worden deels gecompenseerd voor huidige tekorten, maar krijgen daarnaast te maken met structurele hervormingen vanaf 2028. De belangrijkste lagen omvatten invoering van eigen bijdragen, strengere sturing op trajectduur en opwaardering via indexatie, terwijl gemeenten uiteindelijk geconfronteerd worden met stevige besparingsopdrachten—mét de belofte dat deze financieel neutraal of gecompenseerd zouden zijn.

• Provinciaal

Regiovisie Jeugd
We zijn met Sociaal Domein Fryslan en de andere gemeenten bezig met het uitrollen van de regiovisie.
We werken aan de actielijnen samenwerken onderwijs, gemeenten en jeugdhulp, participatie en ervaringsdeskundigheid en het versterken van de Friese gebiedsteams.
Collectieve Jeugdhulp
Binnen het regionale speciaal onderwijs hebben we inmiddels een collectief jeugdhulp aanbod beschikbaar en we zijn betrokken (schoolbesturen en samenwerkingsverbanden primair en voortgezet onderwijs) rondom inclusief onderwijs (lokaal en provinciaal).
Daarnaast hebben we aanvullend op de provinciale inkoop een praktisch en laagdrempelig (collectief & individueel) aanbod gericht op jeugdigen met lichtere ondersteuningsvragen.
Het toekomstscenario
In Fryslân zijn we in 2022 gestart met het Toekomstscenario voor het efficiënter en slimmer inregelen van de jeugdbescherming. Hiervoor is ook in Fryslân een proeftuin opgestart en zijn er acht projecten gedraaid. Vanaf 2025 is een doorstart gemaakt en is de projectgroep bezig met het inrichten van o.a. een regionaal veiligheidsteam .

• Lokaal

Ondersteuner Jeugd
Bij een groot deel van onze huisartsen is een wijkteammedewerker jeugd als Ondersteuner Jeugd, in de huisartsenpraktijk aanwezig. De Ondersteuner Jeugd geeft de huisarts inzicht op alles wat voorliggend is voor of onderdeel is van het Jeugdwet aanbod. Daarin spreekt deze Ondersteuner Jeugd veelal zelf met de jeugdige en ouders en geeft op basis daarvan advies aan de huisarts die de verwijzer is.

Kansrijke Start
Kansrijke Start ontwikkelde zich lokaal tot een sterke lokale coalitie van verloskundigen, kraamverzorgenden, ziekenhuis, vluchtelingenwerk, Humanitas, GGD Fryslân, De Kear en het sociaal wijkteam. We doen mee aan een landelijk project armoedebestrijding van Pharos, verzorgen trainingen voor stakeholders en hebben een breed aanbod beschikbaar gemaakt. Het gaat dan bijvoorbeeld om vergoeding eigen bijdrage kraamzorg tot kolfapparatuur en de babybasis uitzet bij onvoldoende eigen inkomen. Daarnaast dragen we bij aan begeleidingsvormen voor en tijdens de zwangerschap en desgevraagd voor anticonceptiemiddelen.

Jeugdhulpverordening
De huidige jeugdhulpverordening is toe aan vernieuwing, we zijn in de afrondende fase van deze actualisatie.

Jeugdketen
Het Jeugdketenbeleid bestaat uit een uitvoeringsplan, waarin we samen met perceeleigenaren, ouders en jongeren ervoor willen zorgen dat de jeugdketen fijne en veilige ontmoetingsplekken worden, zijn en blijven. Het betreft een continu proces waarin de jongerenwerkers een goede verstandhouding opbouwen en onderhouden en tevens de jongeren en jeugdketen in dit proces begeleiden. Ook omdat keten verdwijnen en nieuwe ontstaan. Inmiddels zijn er meerdere keten actief bezocht en geadviseerd door onze brandveiligheidsfunctionaris. Deze jeugdketen voldoen nu aan onze voorwaarden van brandveiligheid.

Wmo

Uitstel invoering inkomensafhankelijke eigen bijdrage Wmo 2015
De invoering van de inkomensafhankelijke eigen bijdrage binnen de Wmo 2015 is uitgesteld tot 1 januari 2027. De belangrijkste reden hiervoor is dat de parlementaire behandeling in de tijd is opgeschoven als gevolg van de verwerking van het advies van de Raad van State.

Vanaf 1 januari 2027 vervangt deze bijdrage het huidige vaste tarief. De nieuwe systematiek houdt rekening met zowel het inkomen als het vermogen van cliënten. Deze aanpassing is bedoeld om de financiële houdbaarheid van de Wmo te versterken. Tegelijkertijd zien we dat de zorgvraag toeneemt door complexere problematiek, wat leidt tot een zwaardere zorginzet en stijgende kosten.

Van maatwerkvoorzieningen naar versterking van basisvoorzieningen
We zetten in op het versterken van de eigen kracht van inwoners en stimuleren het gebruik van laagdrempelige basisvoorzieningen in de eigen wijk of het dorp. Door vroegtijdige ondersteuning dichtbij huis te organiseren, kan de inzet van specialistische maatwerkvoorzieningen vaker worden uitgesteld of zelfs voorkomen. Deze aanpak draagt bij aan passende ondersteuning en beheersing van de kosten. We werken hierin nauw samen met onze gecontracteerde zorgaanbieders, Sociaal Werk de Kear en andere maatschappelijke partners.

Toekomstbestendige inzet van Hulp bij het Huishouden
We zijn bezig met de voorbereidingen van het inkooptraject 'Hulp bij het Huishouden'. Daarbij houden we rekening met de toenemende vraag, de krapte op de arbeidsmarkt en de druk op mantelzorgers. Ook is er nadrukkelijk aandacht voor preventie, het bieden van passende voorzieningen, gebiedsgericht werken, de rol van zorgaanbieders tijdens het aanvraagproces en het verminderen van administratieve lasten voor het sociaal wijkteam en de zorgaanbieders.

Op dit moment werken we aan de verdere beleidsontwikkeling rondom huishoudelijke ondersteuning voor de komende jaren en onderzoeken we welke inkoopstrategie het beste aansluit bij onze ambities. We streven naar een zorgvuldig gekozen uitvoeringsvariant en een passend bekostigingsmodel. De input uit de marktconsultaties met de zorgaanbieders en het uitgevoerde onafhankelijk kostprijsonderzoek nemen we hierin mee.

Toezicht op kwaliteit en doelmatigheid
GGD Fryslân vervult de rol van onafhankelijke toezichthouder voor de gemeente en voert het kwaliteitstoezicht op de Wmo uit, evenals onderzoeken bij calamiteiten. De nadruk ligt hierbij op de doelmatigheid van de geleverde zorg. Het Wmo-toezicht is onderdeel van de bredere, integrale gemeentelijke aanpak tegen ondermijning. In 2025 zal de uitvoering, samen met de toezichthouder, meer aandacht besteden aan en uitleg geven over het melden van calamiteiten en incidenten door zorgaanbieders.

Op het gebied van kwaliteit- en rechtmatigheidstoezicht, handhaving en naleving ontwikkelen we nieuw beleid, dat aansluit bij het landelijke verbetertraject van het Rijk en de VNG. Dit beleid vormt de basis voor de verdere inrichting en versterking van toezicht en handhaving binnen onze gemeente. Het streven is om dit eind 2025 af te ronden.

Beschermd Wonen – Voorbereiding op nieuwe contractperiode
In de tweede helft van 2025 is verdere voortgang geboekt in het traject rondom de nieuwe inkoop van Beschermd Wonen in Fryslân. Na de goedkeuring van de inkoopdocumenten eerder dit jaar, is inmiddels het aanbestedingstraject gestart. Het streven is nog steeds om per 1 januari 2026 de nieuwe contracten te laten starten.

De nieuwe tarieven, die eerder dit jaar zijn vastgesteld, vragen om een grotere financiële inzet. Tot op heden blijven we binnen het budget. Dit biedt ruimte om de overgang naar de nieuwe contractperiode zorgvuldig voor te bereiden, met aandacht voor continuïteit van zorg en samenwerking met aanbieders.

De komende maanden staan in het teken van de beoordeling van inschrijvingen, het afronden van de gunningsprocedure en het voorbereiden van de implementatie van de nieuwe afspraken. Hierbij blijft de inzet gericht op passende ondersteuning voor inwoners die aangewezen zijn op Beschermd Wonen, met oog voor kwaliteit, betaalbaarheid en regionale samenwerking.